HDP Dış Bağlar Kurulu üyesi ve Diyarbakır Milletvekili Hişyar Özsoy, İspanya’nın başşehri Madrid’de düzenlenen NATO doruğunda Türkiye, İsveç ve Finlandiya ortasında imzalanan memorandumun bir niyet beyanı olduğunu, yargıyı bağlamadığını söyledi. Özsoy, “Bu memorandum ile birlikte Finlandiya ve İsveç’in de ışık topu üzere bir Kürt sorunu oldu. Erdoğan bunu da başardı” dedi.
HDP Dış Bağlantılar Kurulu üyesi Özsoy, İsveç, Finlandiya ve Türkiye ortasında imzalanan memorandum ile ilgili Mezopotamya Ajansı’ndan Berivan Altan’ın sorularını yanıtladı:
Türkiye, İsveç ve Finlandiya ortasında 28 Haziran’da bir memorandum imzalandı. Diplomaside memorandum nedir? Getirdiği hükümlülükler nelerdir?
“Memorandumlar genel olarak aslında niyet beyanıdır. Rastgele bir ülkeyi sorumluluk altına sokan bir muahede değil. Orada beyanlar ve taahhütler var. Önümüzdeki vakit içerisinde devletlerin beyan ve taahhütleri nasıl yerine getireceğini gösteriyor. Memorandumlar müzakerelerin genel de tam istenilen sonuca gitmediği noktalar da görüşmelerin devam etmesi için yapılır. Türkiye’de Dolmabahçe Mutabakatı bir memorandumdu. O devirde müzakereler güzel de gitmiyordu. En azından kağıdın üzerine 10 husus dökülebildi. Olumlu sonuçları da oldu. Hükümet sahip çıkabilseydi olumlu birçok noktaya gidilebilirdi. İktidarın inkarı ile memorandum kadük kalmış oldu.
Dolayısıyla üç devlet ortasında yapılan memorandum memleketler arası kamuoyu ve Türkiye’de Erdoğan’ın kazandığı bir zafer olarak kullanılıyor. Erdoğan bunu yoğunlukla iç kamuoyu materyali olarak kullanacaktır. Metni tamamına bakıldığında çok ekstra bir durum kelam konusu değil.
Tamamında neler var?
Somut olarak bakıldığında ise ‘İsveç ve Finlandiya PKK’yi ‘terör örgütü’ olarak gördüklerini teyit eder’ demişler. Zati AB ülkeleri PKK için ‘terör örgütü’ listelerinde diyorlardı, bu yeni bir durum değil. Kağıt üzerine konulunca Erdoğan’ın kullanabileceği bir şey oluyor. İkincisi ‘biz bundan sonra YPG ve PYD’ye takviye sunmayacağız’ demişler. YPG ve PYD’yi ‘terör örgütü’ olarak görmüyorlar. Türkiye bunu zorlamış fakat kabul ettirememiş. Oradaki (Rojava) sivil yapılara, yardım kuruluşlarına, meclislere, otonom idare, Suriye Demokratik Güçleri üzerinden isterseler yardım edebilirler. En fazla çok bilinen İlham Ahmed üzere isimleri İsveç’e açık bir formda çağırmazlar. İade problemine gelince imzalanan memorandum da ‘iade edeceğiz’ denilmiyor. ‘Siz müracaat yapmışsınız, bu süreci hızlandırmak için takipçisi, olacağız’ diyorlar. Ancak nihayetinde buna karar verecek olan yargıdır, mahkemelerdir. Bu memorandum yargıyı bağlamaz. Hükümet yalnızca beyan ediyor.
Türkiye’de olmayan lakin İsveç’te olan bir güçler ayrılığı var. Hükümet, mahkemeye ‘Bunu iade et’ diyemez. Lakin şunu diyebilir; ‘Türkiye, bizden bunu istemiş, tüzel süreçleri bitirin, mahkeme bir karar versin’. Mahkemelerin orada hükümetin direktifi ile iş yapması mümkün değil. Hükümetten iki kişi Ragıp Zarokulu’yu Türkiye’ye teslim etmeye çalışsın, İsveç’te hükümet düşer. Bunun yansımaları çok farklı olur, o kadar kolay bir problem değil. Şu an için vakit kazandılar. Sıkıntıları biraz ötelediler. Madrid Zirvesi’nden evvel veto kararını kaldırdılar ve bir davetiye gitti. Önümüzdeki devirde birbirlerini getir-götür yapacaklar. İsveç ve Finlandiya en nihayetinde NATO üyesi olacaklar.
İsveç ve Finlandiya NATO’ya girme müzakereleri için davet edildi. AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “veto” açıklaması akabinde verilen ödünlere bakıldığında nasıl bir süreç işleyecek?
Türkiye, veto kartından Finlandiya ve İsveç’in resmi olarak davet edilip, müzakerelerin başlaması için vazgeçti. Müzakereler başlaması akabinde Finlandiya ve İsveç’in kabul edilmesi için uzun bir süreç var. Kabul edilebilmesi için 30 ülkenin parlamentolarında bunların oylanması gerekiyor. Türkiye’de de resmi onay için Meclis’e getirilip, oylanması gerekecek. Münasebetiyle önümüzdeki periyot Türkiye her seferinde veto kartını kullanma tehdidiyle bu ülkelerden taviz almaya çalışacak. Süreç şimdi bitmedi. Birinci veto kartını şu an yalnızca ertelemiş görünüyor. Türkiye’nin talep ettiği isimler var. Ragıp Zarakolu mesela…İsveç bu isimleri vermeyecek, veremeyecek. İsveç hukukunda iltica statüsü kabul olan birisinin milletlerarası hukuk açısından Türkiye’ye iade edilmesi mümkün değil. Talepler olacak; İsveç ‘mahkeme bırakmadı’ diyecek, Türkiye protesto edecek. Bu memorandum ile birlikte Finlandiya ve İsveç’in de ışık topu üzere bir Kürt sorunu oldu. Erdoğan bunu da başardı.”