İşte Resul Kurt’un o yazısı;
Geçtiğimiz hafta EYT konusunu ele almıştık. Bahis EYT olunca birçok okurumuzun da ağır ilgisini çekiyor. Temelinde EYT’liler homojen bir küme değil. Farklı statü ve koşulları olan sigortalılar var.
İlk kez EYT konusunda tahlile bu kadar yakın olundu. Temelinde bunda Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Vedat Alım hocanın toplumsal güvenliği ve çalışma hayatını çok uygun bilmesinin de tesiri var. Vedat Alım hocamız, 2019 yılında Cumhurbaşkanlığı Toplumsal Siyasetler Konseyi Başkanvekili iken emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili bir dizi çalışma yürütmüştü. Bahse çok vakıf olması ve mevzuya ait kapsamlı araştırmaları nedeniyle EYT’de tahlil yakındır denebilir.
İlk sefer 8 Eylül 1999 tarihinden evvel sigortalı olup, emeklilik için gerekli olan sigortalılık müddeti ve prim gün sayısını doldurmasına karşın yaş kaidesinin dolmasını bekleyenler EYT olarak kabul ediliyor. 4/a (Eski ismiyle SSK sigortalıları), 4/b (Eski ismiyle Bağ-Kur’lular), 4/c (Memurlar ve Kamu görevlileri), Tarım SSK ve Tarım Bağ-Kur’lular ile Banka ve Sigorta Sandıkları kapsamındaki 8 Eylül 1999 öncesi tescil olan sigortalılar EYT kapsamına giriyor.
Yine, EYT kapsamında prim gün sayısını doldurup yaş bekleyenler olduğu üzere, yaşını doldurup prim günü kâfi olmayanlar yahut Bağ-Kur kapsamında faaliyette bulunmasına karşın 1 Ekim 2008 (Ve öteki bir küme için 4 Ekim 2000) öncesinde kayıt ve tescil yapmadığı için sigorta hak ve yükümlülükleri 1 Ekim 2008 öncesine (Ve öbür bir küme için 4 Ekim 2000 öncesine) götürülemeyen Bağ-Kur sigortalıları da bulunuyor.
Diğer bir kümesi ise sigortalılık öncesi doğum borçlanması talep eden sigortalılar oluşturuyor. Öbür bir deyişle birinci kez sigortalı olduğu tarihten evvelki doğumlarını borçlanmak isteyen bayan sigortalıların da bu kapsamda beklentileri var.
Tabi staj sigortalılığı mühletini borçlanmak isteyenlerin de bu kapsamda talepleri bulunuyor.
BORÇLANMA VE EYT
Tabi bu kapsamda farklı durumu olan çok sayıda sigortalı olduğu ve her birinin de emeklilik için farklı beklenti içinde olduğunu söyleyebiliriz.
Prim gün sayısı kâfi olup, yaş dışında öbür kuralları yerine getirmiş olan sigortalıların bu bakımdan en şanslı küme olduğu söylenebilir.
2023 Ocak ayında yapılacak düzenleme ile EYT kapsamında emekli olabilmeleri mümkün olacak.
Ancak prim gün sayısı eksik olanlar için de doğum, askerlik, yurtdışı borçlanması üzere borçlanmalar yapılarak prim gün sayısını tamamlamak suretiyle EYT kapsamında emeklilik haklarını kullanabilmeleri mümkün olabilir.
DOĞUM BORÇLANMASI
Kanunları gereği verilen fiyatsız doğum ya da analık müsaadesi mühletleri ile 4/(a) bendi kapsamındaki sigortalı bayanın, üç kereye mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması koşuluyla talepte bulunulan müddetleri borçlanma imkânı bulunmaktadır.
ASKERLİK BORÇLANMASI
Er yahut erbaş olarak silahaltında yahut yedek subay okulunda geçen müddetleri de borçlanma imkânı bulunmaktadır.
YURTDIŞI BORÇLANMASI
18 yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık mühletleri ile bu mühletleri ortasında yahut sonunda yer alan işsizlik müddetlerinden her birinde bir yıla kadar olan kısmın ve yurt dışında konut bayanı olarak geçen müddetlerin borçlanılması mümkündür.
DİĞER BORÇLANMALAR
– Sigortalı olmaksızın doktora tahsili yahut tıpta uzmanlık için yurtiçinde yahut yurtdışında geçirdikleri olağan doktora yahut uzmanlık tahsil mühletleri,
– Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların olağan staj mühletleri,
– Sigortalı iken rastgele bir hatadan tutuklanan yahut gözaltına alınanlardan bu kabahatten ötürü beraat edenlerin tutuklulukta yahut gözaltında geçen müddetleri,
– Grev ve lokavtta geçen mühletleri,
– Tabiplerin fahri asistanlıkta geçen müddetleri,
– Seçim kanunları mucibince misyonlarından istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden aybaşına kadar açıkta geçirdikleri müddetleri,
Talep etmeleri durumunda borçlanma imkânı bulunmaktadır. Bu formda borçlandırılan müddetler ilgililerin sigortalılıklarına sayılır, yani çalışmış üzere kıymetlendirilir.
Sonuç olarak prim günü kâfi olmayan EYT’lilerin borçlanma yoluyla prim gün sayılarını arttırmaları mümkündür.